Lekcja 9

Temat: Na straży prawa

1.Prawo autorskie, utwór definicja

 Prawo autorskie – pojęcie prawnicze oznaczające ogół praw przysługujących autorowi utworu albo zespół norm prawnych wchodzących w skład prawa własności intelektualnej, upoważniających autora do decydowania o użytkowaniu dzieła i czerpaniu z niego korzyści finansowej.


Utwór – termin prawniczy z zakresu prawa autorskiego, który według Ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnyc^h jest zdefiniowany następująco^:

...każdy przejaw działalności twórczej o indywidualnym charakterze, ustalony w jakiejkolwiek postaci, niezależnie od wartości, przeznaczenia i sposobu wyrażenia.

Utwór jest przedmiotem prawa autorskiego od chwili ustalenia, chociażby miał postać nieukończoną, a poza pewnymi wyjątkami właścicielem tych praw jest twórca utworu, który nabywa je automatycznie bez konieczności spełnienia jakichkolwiek formalności.
Zbiory, antologie, wybory, bazy danych spełniające cechy utworu również są przedmiotem prawa autorskiego, nawet jeżeli zawierają niechronione materiały, o ile przyjęty w nich dobór, układ lub zestawienie ma twórczy charakter, bez uszczerbku dla praw do wykorzystanych utworów.
Przepisy ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych stosuje się do utworów:

• których twórca lub współtwórca jest obywatelem polskim lub
• które zostały opublikowane po raz pierwszy na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej albo równocześnie na tym terytorium i za granicą, lub
• które zostały opublikowane po raz pierwszy w języku polskim, lub
• których ochrona wynika z umów międzynarodowych.

Wyłączone spod ochrony prawno-autorskiej są natomiast:

• akty normatywne lub ich urzędowe projekty,
• urzędowe dokumenty, materiały, znaki i symbole,
• opublikowane opisy patentowe lub ochronne,
• proste informacje prasowe.

W rozumieniu tej samej ustawy

• utworem opublikowanym jest utwór, który za zezwoleniem twórcy został zwielokrotniony i którego egzemplarze zostały udostępnione publicznie
• opublikowaniem równoczesnym utworu jest opublikowanie utworu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej i za granicą w okresie trzydziestu dni od jego pierwszej publikacji
• utworem rozpowszechnionym jest utwór, który za zezwoleniem twórcy został udostępniony publicznie

Autorskie prawa osobiste do utworu są w Polsce niezbywalne i nieograniczone w czasie, natomiast majątkowe trwają (poza pewnymi wyjątkami) przez 70 lat od końca roku, w którym zmarł ostatni z twórców utworu

2

. Licencja - dokument prawny lub umowa, określająca warunki korzystania z utworu jako dobra, którego dana licencja dotyczy. Właściciel praw autorskich, znaku handlowego lub patentu może (i często to robi) wymagać od innych posiadania licencji jako warunku użytkowania lub reprodukowania licencjonowanego utworu.

2.1. Typy licencji: Wyróżnia się licencje: pełną, wyłączną, niewyłączną, otwartą, przymusową oraz sublicencje.

2.2. Licencje dotyczące programów komputerowych.

Freeware - licencja oprogramowania umożliwiająca darmowe rozprowadzanie aplikacji bez ujawnienia kodu źródłowego. Czasami licencja freeware zawiera dodatkowe ograniczenia (np. część freeware jest całkowicie darmowa jedynie do użytku domowego).


Domena publiczna (ang.: public domain) – w najwęższym znaczeniu jest to twórczość, z której można korzystać bez ograniczeń wynikających z uprawnień jakie mają posiadacze autorskich praw majątkowych, gdyż prawa te wygasły lub twórczość ta nigdy nie była lub nie jest przedmiotem prawa autorskiego.


Nieoficjalna ikona stosowana na Wikipedii dla
znaczenia materiałów dostępnych w domenie publicznej.

GNU General Public License – licencja wolnego i otwartego oprogramowania stworzona w 1989 roku na potrzeby Projektu GNU, zatwierdzona przez Open Source Initiative. Pierwowzorem licencji była licencja Emacs General Public License. Wersja druga licencji GNU GPL została wydana w roku 1991, a wersja trzecia – 29 czerwca 2007.



Shareware to rodzaj licencji programu komputerowego, który jest rozpowszechniany bez opłat z pewnymi ograniczeniami lub z niewielkimi opłatami do wypróbowania przez użytkowników. Czasami po okresie próbnym (wersja trial) lub po określonej liczbie uruchomień (limit uruchomień) za taki program trzeba płacić lub zrezygnować z korzystania z niego.
Wersja demonstracyjna, demo, wersja pokazowa, próbna zwykle komercyjnego programu komputerowego. Zazwyczaj jest to wersja o ograniczonej funkcjonalności w stosunku do wersji pełnej lub wersja pełna o ograniczonej czasowo możliwości wykorzystania. W przypadku gier jest to zwykle jeden poziom z finalnej części gry

Trial (z ang. próba) – rodzaj licencji na programy komputerowe polegający na tym, że można go używać przez z góry ustalony czas (od 7 do 90 dni). Programy na tej licencji są w pełni funkcjonalne. Po upływie ustalonego czasu, jedyną rzeczą, na którą pozwoli program to rejestracja albo usunięcie z dysku twardego. Zazwyczaj wersje próbne rozprowadzane są na tej licencji.

3. Odpowiedzialność karna – powinność poniesienia przez daną osobę konsekwencji określonych w prawie karnym za konkretne przestępstwo.



115/5
To, czy mozemy pobierać pliki z YouTube zależy, od praw autorskich. To, ze właściciel serwera bądź YT ma pozwolenie (wykupił licencję, zapłacił tantiemę itp) to wcale nie oznacza już, że legalnie możemy od niego ten utwór pobrać. My tez musimy mieć bowiem odrębne od niego prawo do tego - majątkowe prawo autorskie. Musimy najpierw zapłacić właścicielowi prawa do danego utworu a potem dopiero ściągać plik z muzyka bądź filmem. Zapłacić oznacza - przekazać pieniądze na konto sklepu internetowego czy portalu z muzyką i filmami lub wplacić tantiemę za korzystanie do ZAIKSU (w Polsce).